In eerste instantie is de vereniging verantwoordelijk. Dan is het bestuur collectief verantwoordelijk, in sommige gevallen is een bestuurslid persoonlijk aansprakelijk. De vereniging is ook aansprakelijk voor fouten en schade veroorzaakt door personeel en vrijwilligers.
- Bestuurlijke verantwoordelijkheid
- Hoofdelijk aansprakelijk
- Aansprakelijkheid vrijwilligers, personeel en leden
- Commissieleden
Bestuurlijke verantwoordelijkheid
In principe ben je als bestuur verantwoordelijk voor alles wat er binnen de organisatie gebeurt. Stel dat het bestuur iemand aanstelt om de financiën te doen en die persoon maakt fouten in de boekhouding. Dan is dat jouw verantwoordelijkheid, omdat jij als bestuur toezicht dient te houden.
Of je als bestuurder ook persoonlijk aansprakelijk bent hangt af van het soort organisatie dat je bestuurt en van wat er in de statuten staat. Daarin is vastgelegd welke bevoegdheden het bestuur heeft (en de individuele bestuursleden hebben) en wie de vertegenwoordigingsbevoegdheid heeft. Is dat alleen de voorzitter of ook de penningmeester en secretaris? Oftewel, wie is waar verantwoordelijk voor?
Hoofdelijk aansprakelijk
Vereniging met volledige rechtsbevoegdheid
Bestuurders van een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid (opgericht bij notariële akte en ingeschreven bij de Kamer van Koophandel) zijn in principe niet aansprakelijk voor de verplichtingen van de organisatie. Ook niet na ontbinding en faillissement. De vereniging is dan schuldenaar, niet het bestuurslid. Tenzij er sprake is van wanbestuur.
Vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid
Bestuursleden van een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid (niet opgericht bij notariële akte) zijn per definitie, naast de vereniging zelf, hoofdelijk aansprakelijk. Je beperkt de hoofdelijke aansprakelijkheid als je de vereniging inschrijft bij de Kamer van Koophandel. Maar deze wordt daardoor niet geheel opgeheven! In principe is dan de vereniging aansprakelijk, al staan de bestuursleden wel (persoonlijk) borg voor de verplichtingen en schulden van de vereniging. Als de vereniging niet aan de verplichtingen kan voldoen is de bestuurder alsnog hoofdelijk aansprakelijk.
Vereniging zonder rechtsbevoegdheid
Bestuursleden van verenigingen die noch via de notaris zijn opgericht, noch bij de KvK zijn ingeschreven zijn altijd volledig hoofdelijk aansprakelijk voor hun handelen en nalaten.
Aansprakelijkheid vrijwilligers, personeel en leden
Heeft de vereniging personeel of vrijwilligers in dienst? Dan ben jij, als bestuur, volgens de wet als werkgever aansprakelijk voor schade die een werknemer lijdt of toebrengt tijdens de uitoefening van zijn werk. Tenzij er sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer. Je bent dan ook verplicht een aansprakelijkheidsverzekering bedrijven (AVB) af te sluiten. Deze dekt de meeste schade die jij of jouw werknemers toebrengen aan derden.
Ook als je geen (vrijwillige) werknemers in dienst hebt, is een AVB handig in het geval van evenementen, toernooien, uitstapjes met leden en dergelijke. Derden kunnen de vereniging namelijk altijd aansprakelijk stellen voor geleden materiële en immateriële schade, mocht er iets gebeuren.
Commissieleden
Commissieleden zijn in eerste aanleg aansprakelijk voor hun daden. Gaat een commissielid akkoord met een nieuw clubgebouw en leidt dit later tot grote financiële problemen? Dan kan het commissielid in kwestie (mede) aansprakelijk worden gesteld voor de kosten. Ook als dit commissielid tegen stemde en het besluit per meerderheid van stemmen is genomen. Hoe ga je om met deze aansprakelijkheid als commissielid terwijl je het niet eens bent met het besluit?
Maar, als het orgaan dat de commissie instelde (meestal het bestuur) het besluit schriftelijk heeft goedgekeurd (verklaring met handtekening) nemen ze de verantwoordelijkheid en de daaraan klevende aansprakelijkheid over.